Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі 2025 жылдың қорытындысы бойынша ел экономикасының 4.5% өсетінін болжайды. Бұл соңғы үш жылдағы ең жоғары көрсеткіш болып табылады және елдегі экономикалық жағдайдың жақсарғанын көрсетеді.
Өсімнің негізгі драйверлері
Ұлттық Банк төрағасының орынбасары Әкежан Қазбеков брифингте экономикалық өсімнің бірнеше негізгі факторларын атап өтті:
Мұнай емес сектордың дамуы
Өңдеу өнеркәсібі, құрылыс және қызмет көрсету салалары айтарлықтай өсуді көрсетуде. Мұнай емес сектор 5.2% өседі деп күтілуде, бұл экономиканың диверсификациясының оң нәтижесін көрсетеді.
Тұтыну сұранысының артуы
Халықтың нақты кірістері өсуде, бұл ішкі тұтыну сұранысын қолдайды. Бөлшек сауда айналымы соңғы тоқсанда 6.8% артты.
Шағын және орта бизнестің белсенділігі
Үкіметтің шағын және орта бизнесті қолдау бағдарламалары нәтиже беруде. 2024 жылы 150 мыңнан астам жаңа шағын кәсіпорын тіркелді.
Салалық талдау
Әртүрлі салалардың өсу қарқыны:
Өнеркәсіп: 4.8% өсу
Өңдеу өнеркәсібі белсенді дамуда. Машина жасау, химия өнеркәсібі және тамақ өнеркәсібі айтарлықтай үлес қосуда.
Құрылыс: 5.5% өсу
Тұрғын үй құрылысы мен инфрақұрылымдық жобалар құрылыс саласына серпін береді. Алдағы жылдары бұл үрдіс жалғасады деп күтілуде.
Көлік: 3.2% өсу
Транзиттік жүктасымалар өсуде. Орта Дәліз (Middle Corridor) жобасы жүк тасымалының өсуіне ықпал етуде.
Қызмет көрсету: 6.1% өсу
Қаржы қызметтері, туризм және ақпараттық технологиялар секторы ең жоғары өсу қарқынын көрсетуде.
Инфляция және монетарлық саясат
Ұлттық Банк инфляцияны бақылауда ұстауды жалғастыруда. 2025 жылға инфляция 7-9% аралығында болжанады. Базалық мөлшерлеме 14.25% деңгейінде сақталған.
Әкежан Қазбековтың айтуынша: "Біз инфляцияны бақылауда ұстай отырып, экономикалық өсуді қолдауға тырысамыз. Монетарлық саясат жағдайларға байланысты икемді болады."
Халықаралық ынтымақтастық
Қазақстан халықаралық қаржы ұйымдарымен белсенді ынтымақтасуда. Дүниежүзілік Банк пен Азия Даму Банкі бірқатар жобаларды қаржыландырады.
Сондай-ақ Еуразиялық экономикалық одақ аясында сауда айналымы өсуде. 2024 жылы ЕАЭО елдерімен сауда айналымы 15% өсті.
Инвестициялық ахуал
Шетелдік тікелей инвестициялар (ШТИ) өсуде. 2024 жылы ел экономикасына 28 млрд доллар ШТИ тартылды. Бұл өткен жылмен салыстырғанда 12% артық.
Негізгі инвестициялар мұнай-газ секторына, өңдеу өнеркәсібіне және энергетикаға бағытталған. Жаңартылатын энергия көздері саласында инвестициялар айтарлықтай өсуде.
Еңбек нарығы
Жұмыссыздық деңгейі төмендеуде. 2024 жылдың соңында жұмыссыздық 4.8% құрады, бұл 2023 жылмен салыстырғанда 0.5% төмен.
Орташа жалақы нақты мағынада 5.3% өсті. Үкімет еңбек нарығын одан әрі жақсарту үшін бірқатар шараларды жоспарлауда.
Тәуекелдер мен сын-қатерлер
Сарапшылар бірнеше әлеуетті тәуекелдерді атап өтті:
- Әлемдік экономикалық жағдайдың нашарлауы
- Мұнай бағасының тұрақсыздығы
- Геосаяси тәуекелдер
- Климаттық өзгерістердің әсері
Дегенмен, Ұлттық Банк экономиканың осы тәуекелдерге төтеп беруге қабілетті екеніне сенімді. Халықаралық резервтер жеткілікті деңгейде, банк жүйесі тұрақты.
Болжамдар және перспективалар
Орта мерзімді перспективада Қазақстан экономикасы тұрақты өсуін жалғастырады деп күтілуде. 2026-2027 жылдарға экономикалық өсім 4-5% аралығында болжанады.
Үкімет экономиканың диверсификациясын, инновацияларды дамытуды және адами капиталға инвестициялауды басым бағыт етіп белгілеген. Бұл стратегия ұзақ мерзімді перспективада тұрақты дамуды қамтамасыз етеді.
Қорытынды
Қазақстан экономикасының 4.5% өсуі оң сигнал болып табылады. Мұнай емес секторының дамуы, инвестициялардың өсуі және реформалардың жалғасуы экономиканың нығаюына ықпал етеді.
Сарапшылар үкіметтің экономикалық саясатын мақтап, алдағы жылдары оң үрдістердің жалғасатынына үміттенеді. Негізгі мақсат — тұрақты және инклюзивті экономикалық өсімге қол жеткізу.
